Kullanıcı Adı: Şifre    
   
  veya Üye olun | Şifremi unuttum
  Arama / Gelişmiş Arama  
   
Skip Navigation LinksArşiv (November 2008) > Kitap
Kitap
Sosyal Teori ve Sosyoloji
Stephen P. Turner
İstanbul: Küre Yayınları, 2008
Sos­yal teo­ri, ki­mi­le­ri­ne gö­re baş­lı baş­lı­na bir bi­lim, ki­mi­le­ri­ne gö­re sos­yo­lo­ji­nin bir par­ça­sı, ki­mi­le­ri­ne gö­re ise di­sip­lin­ler ara­sı bir yak­la­şım. Hal böy­le olun­ca pek çok ki­tap ve ma­ka­le baş­lı­ğın­da arz-ı en­dam eden bu te­ri­me iliş­ti­ri­len ta­nım­la­ma­lar da çe­şit­li­lik arz edi­yor. Fark­lı­lık­la­rı bir ya­na koy­du­ğu­muz­da, kar­şı­mı­za çı­kan en özet ta­nım, et­ra­fı­mı­zı sar­ma­la­yan sos­yal çev­re­yi an­la­ma­ya dö­nük, et­ki­li, kap­sam­lı ve so­fis­ti­ke dü­şün­ce­le­rin bir ye­kû­nu şek­lin­de olu­yor.
Sos­yal te­ori­nin, ken­di­sin­den ne­şet et­ti­ği id­di­a edi­len sos­yo­lo­ji di­sip­li­ni ile kur­du­ğu iliş­ki­nin ma­hi­ye­ti ise, sos­yal bi­lim ca­mi­ası­nın sor­gu­la­dı­ğı ko­nu­lar ara­sın­da yer alı­yor. Zi­ra bu iliş­ki­nin ma­hi­ye­ti­ne ışık tut­mak, hem sos­yo­lo­ji­nin hem de sos­yal te­ori­nin ge­le­ce­ği açı­sın­dan bü­yük önem ta­şı­yor.
Söz ko­nu­su iliş­ki, geç­ti­ği­miz gün­ler­de Kü­re Ya­yın­la­rı’ndan çıkan bir ça­lış­ma ile Türk oku­yu­cu­su­nun gün­de­mi­ne bir kez da­ha gel­miş ol­du. Jef­frey C. Ale­xan­der, Im­ma­nu­el Wal­lers­te­in, Cra­ig Cal­ho­un, Pe­ter Wag­ner, Erik Olin Wright ve San­dra Har­ding gi­bi önem­li teo­ris­yen­le­ri bir ara­ya ge­ti­ren ça­lış­ma­nın edi­tör­lü­ğü­nü Step­hen P. Tur­ner üst­len­miş. Ki­ta­bın ama­cı­nı “fark­lı dü­şün­ce­le­rin en il­ginç sa­vu­nu­cu­la­rı­nı ve ele al­dık­la­rı fark­lı ko­nu­la­rı bir ara­ya ge­tir­mek, gö­rüş­le­ri­ni ifa­de ede­bil­me­le­ri­ne im­kan sağ­la­mak ve be­nim­se­dik­le­ri ana­liz bi­çim­le­ri­nin ör­nek­le­ri­ni ser­gi­le­mek” ola­rak ifa­de­len­di­ren Tur­ner’ın ça­lış­ma­sı­nın, bu yö­nüy­le cid­di bir fi­kir çe­şit­li­li­ği­ne ev sa­hip­li­ği yap­tı­ğı­nı söy­le­mek­te fay­da var.
Kla­sik­ler ve Öte­si alt baş­lı­ğı­nı ta­şı­yan ça­lış­ma, sos­yal teo­ri ve sos­yo­lo­ji ile il­gi­le­nen, bu alan­da­ki fark­lı yak­la­şım­la­rı ve ba­kış açı­la­rı­nı gör­mek is­te­yen oku­yu­cu­lar için son de­re­ce bil­gi­len­di­ri­ci ve ufuk açı­cı bir eser. / Fatmanur Altun

Tavsiye Et
İran Nükleer Programı ve Orta Doğu Siyaseti
Talha Köse
Ankara: SETA Yayınları, 2008
Dün­ya si­ya­se­ti­nin 11 Ey­lül son­ra­sı al­dı­ğı şek­lin en be­lir­gin un­sur­la­rın­dan bi­ri, Or­ta­do­ğu ola­rak ad­lan­dı­rı­lan coğ­raf­ya­da ağır­lı­ğı­nı his­set­ti­ren, ye­ni bir he­sap­laş­ma­nın or­ta­ya çık­ma­sı ol­du. Ame­ri­ka’nın as­ke­rî güç kul­la­na­rak böl­ge­ye mü­da­ha­le et­me­si ve eş­za­man­lı ola­rak tar­tış­ma­ya aç­tı­ğı Bü­yük Or­ta­do­ğu Pro­je­si, bu he­sap­laş­ma­nın en be­lir­gin yön­le­riy­di. Te­rör­le mü­ca­de­le söy­le­mi al­tın­da Af­ga­nis­tan’ın ar­dın­dan Irak’a gi­ren ABD’nin, böl­ge­ye mü­da­ha­le­si­ni hak­lı­laş­tır­ma­ya dö­nük ola­rak en sık baş­vur­du­ğu ar­gü­man ise, Irak’ın elin­de bu­lun­dur­du­ğu­nu var­say­dı­ğı kit­le im­ha si­lah­la­rıy­dı. Ne var ki iş­ga­lin üze­rin­den ge­çen beş yı­la rağ­men söz ko­nu­su si­lah­la­rın izi­ne rast­la­na­ma­dı. Bu du­rum, Irak’ın iş­ga­li­ni baş­lat­mak için, Ame­ri­ka’nın baş­vur­du­ğu ge­rek­çe­le­rin bir eleş­ti­ri sü­re­ci­ne mu­ha­tap ol­ma­sı­na ze­min ha­zır­la­dı. Bi­rin­ci el­den kay­nak­la­rın açık­la­ma­la­rı ve iti­raf­la­rı­nı da içe­ren eleş­ti­rel ton, söz ko­nu­su ge­rek­çe­le­rin ina­nı­lır­lı­ğı­nı ne­re­dey­se bü­tü­nüy­le or­ta­dan kal­dır­dı.
Tüm bu gü­ven bu­na­lı­mı­nın or­ta­sın­da Ame­ri­kan dış po­li­ti­ka mah­fil­le­rin­de uzun za­man­dır ko­nu­şu­lan “İran me­se­le­si” ulus­la­ra­ra­sı si­ya­se­tin en önem­li gün­dem mad­de­le­rin­den bi­ri ha­li­ne gel­di. Ame­ri­ka’nın, Irak’ta ya­şa­dı­ğı bü­yük pres­tij kay­bı­na rağ­men, İran üze­ri­ne git­me­yi gö­ze al­ma­sı, baş­lan­gıç­ta şaş­kın­lık­la kar­şı­la­nır­ken; bu­gün ge­li­nen nok­ta­da, sı­cak ça­tış­ma ih­ti­ma­li­nin azım­san­ma­ya­cak ka­dar yük­sek ol­du­ğu yay­gın bir ka­na­at. Bu ka­naa­tin oluş­ma­sın­da, İran’ın Washington ile gir­di­ği söz­lü mü­ca­de­le­nin za­man za­man rest­leş­me­ye dö­nüş­me­si ve ABD ta­ra­fın­dan ge­len “as­ke­rî se­çe­nek ma­sa­da” tü­rün­den açık­la­ma­lar et­ki­li ol­du.
Her ne ka­dar, sı­cak ça­tış­ma ger­çek­çi bir ih­ti­mal ola­rak önü­müz­de du­ru­yor ol­sa da dip­lo­ma­si­nin im­kan­la­rı ile me­se­le­nin çö­zü­me ka­vuş­tu­ru­la­bi­le­ce­ği­ni dü­şü­nen­ler de yok de­ğil. Bu bağ­lam­da İran Nük­le­er Prog­ra­mı ve Or­ta Do­ğu Si­ya­se­ti ad­lı ese­ri ka­le­me alan Tal­ha Kö­se, Güç Den­ge­le­ri ve Dip­lo­ma­si­nin İm­kan­la­rı alt baş­lı­ğı­nı ta­şı­yan ça­lış­ma­sın­da, ABD-İran nük­le­er ge­ri­li­mi­nin si­ya­si, ik­ti­sa­di, psi­ko­lo­jik ve ide­olo­jik ar­ka pla­nı­na ışık tu­tar­ken; dip­lo­ma­tik im­kan­la­rı ve çö­züm öne­ri­le­ri­ni de yet­kin bir bi­çim­de ana­liz edi­yor. Yal­nız­ca dış po­li­ti­ka ya­pı­cı­la­rı­nın de­ğil, dış po­li­ti­ka ve dün­ya si­ya­se­ti ile ya­kın­dan il­gi­le­nen her­ke­sin il­gi du­ya­ca­ğı bir ça­lış­ma. / Fatmanur Altun

Tavsiye Et
Çağdaş Dönemde Kur’an’a ve Tefsire Ne Oldu?
Mehmet Paçacı
İstanbul: Klasik, 2008
“…Bu­gün bü­tün İs­lam­cı­lık­la­rı­mız­la İs­lam di­ye sa­rıl­dı­ğı­mız şey bir ya­nıl­sa­ma­dan iba­ret ola­bi­lir miy­di ve as­lın­da İs­lam, mo­der­ni­te ile kar­şı­laş­ma­dan ön­ce na­sıl bir şey­di?” Bu cüm­le, Meh­met Pa­ça­cı’nın Çağ­daş Dö­nem­de Kur’an’a ve Tef­si­re Ne Ol­du? ad­lı ça­lış­ma­sın­da oku­yu­cu­yu kar­şı kar­şı­ya ge­tir­di­ği sar­sı­cı so­ru­lar­dan yal­nız­ca bi­ri.
Bah­si ge­çen eser, Pa­ça­cı’nın, yak­la­şık on yıl­dır üze­rin­de ça­lış­tı­ğı, çağ­daş dö­nem­de Kur’an ve Tef­sir bağ­la­mın­da ger­çek­le­şen tar­tış­ma­lar ek­se­nin­de ka­le­me al­dı­ğı ma­ka­le­ler­den olu­şu­yor. “Din Bi­lim­le­ri ve Çağ­daş So­run­la­rı Üze­ri­ne”, “Or­yan­ta­lizm ve Çağ­daş İs­lam­cı Söy­lem”, “Kla­sik Tef­sir Ney­di?”, “Kur’an’ın Ne­li­ği­ne Da­ir”, “Kur’an’da Ehl-i Ki­tab An­la­yı­şı” gi­bi ma­ka­le­ler­den olu­şan eser, fi­kir dün­ya­mı­zı zen­gin­leş­ti­re­cek önem­li tar­tış­ma­la­ra ze­min ha­zır­la­ya­bi­le­cek de­ğer­li bir ça­lış­ma. / Fatmanur Altun

Tavsiye Et
Yozlaşma ve Baskı Ortamında Sanat
Ali Değirmenci
İstanbul: Ekin Yayınları, 2008
Bas­kı, zu­lüm ve yoz­laş­ma­nın dört bir ya­nı ku­şat­tı­ğı bir dün­ya­da, sa­nat bir di­ren­me bi­çi­mi ola­rak var ola­bi­lir mi? Bu so­ru­nun ce­va­bı şüp­he­siz, sa­nat de­di­ği­miz şey­den ne an­la­dı­ğı­mız­la bi­re­bir iliş­ki­li­dir. Zi­ra sa­nat­tan bek­le­dik­le­ri­mi­zi, sa­na­ta yük­le­di­ği­miz an­lam­lar be­lir­ler. Sa­nat so­run­sa­lı et­ra­fın­da şe­kil­le­nen o es­ki tar­tış­ma, “Sa­nat, sa­nat için mi­dir, sa­nat top­lum için mi­dir?” tar­tış­ma­sı, bel­ki de bu ne­den­le böy­le­si­ne önem­li­dir.
Sa­nat ya­pı­tı­nı, bir dü­şün­ce­nin be­lir­li bir sa­nat­sal dil ve yön­tem­le açık­lan­ma­sı ola­rak gö­ren Ali De­ğir­men­ci, Yoz­laş­ma ve Bas­kı Or­ta­mın­da Sa­nat ça­lış­ma­sın­da, biz­le­ri bir ta­raf­tan bir­bi­rin­den il­gi çe­ki­ci de­ne­me­ler ve ki­tap de­ğer­len­dir­me­le­ri ile baş ba­şa bı­ra­kır­ken, di­ğer ta­raf­tan da bu ka­dim so­run­sal ek­se­nin­de do­laş­tı­rı­yor. / Fatmanur Altun

Tavsiye Et
Anka
Sadık Yalsızuçanlar
İstanbul: Timaş Yayınları, 2008
Meh­met, hır­ka­sı sır­tın­dan, asa­sı elin­den alın­mış; sır­tı­na si­yah bir ce­ket, eli­ne de tez ya­zım kı­la­vu­zu tu­tuş­tu­rul­muş za­ma­ne bir der­vi­şin kö­tü de­ku­pe edil­miş bir fo­toğ­ra­fı. Üs­te­lik eşi ta­ra­fın­dan an­la­şı­la­ma­mış, se­kü­ler dün­ya­ya ayak uy­du­ra­ma­dı­ğı gi­bi bu dün­ya­nın ni­met­le­ri­ne ken­di­si gi­bi aler­jik re­ak­si­yon gös­ter­me­yen oğ­luy­la da or­tak bir dil bu­la­ma­mış bir ba­ba. Tüm bun­lar yet­me­miş gi­bi bir de Sa­dık Yal­sı­zu­çan­lar’ın son ro­ma­nı­nın baş­kah­ra­ma­nı ol­muş.
Yal­sı­zu­çan­lar’ın Ti­maş Ya­yın­la­rı’nca ba­sı­lan ro­ma­nı An­ka, Ni­ya­zi Mıs­rî’yi ve eser­le­ri­ni dok­to­ra te­zi­ne ko­nu ola­rak se­çen bir aka­de­mis­ye­nin ba­şın­dan ge­çen­le­ri da­ha doğ­ru­su dok­to­ra öğ­ren­ci­si Meh­met’in te­zi­nin ya­zı­mı sü­re­sin­ce ya­şa­dı­ğı tran­san­dan­tal se­rü­ve­ni ko­nu alı­yor. Mıs­rî’yi mal­ze­me öl­çe­ği­ne in­dir­ge­me­nin bu­na­lı­mıy­la bu za­man zar­fın­da ya­şa­dı­ğı ina­yet-ke­ra­met-te­cel­li üç­ge­ni ara­sın­da bo­ca­la­yan Meh­met so­nun­da ne­re­ye mi va­rı­yor? “Hiç”e. Yal­sı­zu­çan­lar’ın de­yi­miy­le “bu hi­kâ­ye­nin so­nun­da var­dı­ğı­mız şey sa­de­ce hiç­bir şey.”
Sa­tır ara­la­rın­da, Mıs­rî’nin eser­le­rin­den ya­pı­lan alın­tı­la­ra bol mik­tar­da yer ve­ren ro­man, bu alın­tı­lar üze­rin­den gayb âle­mi­ne, ora­dan Meh­met’in iç dün­ya­sı­na, ora­dan da gü­nü­mü­zün dış dün­ya­sı­na açı­lan köp­rü­ler ku­ru­yor. Bu köp­rü­ler yer yer Ad­nan Men­de­res’ten Lud­wig Witt­gens­te­in’a, Yu­nus’tan Sul­tan Mu­rat’a uza­nan anak­ro­nik bağ­lan­tı yol­la­rıy­la zen­gin­leş­ti­ril­miş. Za­man za­man di­ya­log­lar yo­luy­la akı­şın ra­hat­la­tı­lıp, oku­nur­lu­ğun ko­lay­laş­tı­rıl­ma­ya ça­lı­şıl­dı­ğı ro­ma­nın, oku­ru­nun sa­bır çı­ta­sı­nı yük­sel­tip, onu ne­fis ter­bi­ye­si­nin ka­pı­sı­nın önü­ne bı­rak­tı­ğı da söy­le­ne­bi­lir. / Ayşenur Gönen

Tavsiye Et
Âşık Ruhsatî - I. Uluslararası Sivas Sempozyumu Tebliğler Kitabı
Ahmet Özdemir
İstanbul: Sivas Platformu Yayınları, 2008
 
Eğer âşık isen gö­zü­mün nu­ru
Sa­kın mec­mua­mı yâ­ra­na ver­me
Hat­tım kem­dir, am­ma sö­züm mü­cev­her
Bir kıy­met bil­me­dik hay­va­na ver­me
                         Âşık Ruh­sa­tî
 
Âşık Ruh­sa­tî mi­la­dî 1835 ta­ri­hin­de halk ede­bi­ya­tı ve halk kül­tü­rü ala­nın­da­ki zen­gin­li­ğiy­le bi­li­nen Si­vas’ın Kan­gal il­çe­sin­de doğ­du­ğu tah­min edi­len ve ken­di­sin­den son­ra ge­len ozan­la­ra il­ham kay­na­ğı olan bir halk oza­nı.
Si­vas’ın kül­tü­rel de­ğer­le­ri­nin ko­run­ma­sı ve çe­şit­len­di­ril­me­si ama­cıy­la ku­ru­lan Si­vas Plat­for­mu Ya­yın­la­rı ara­sın­dan çı­kan Âşık Ruh­sa­tî der­le­me­si bu se­ri­nin ikin­ci ki­ta­bı. Se­ri­nin ilk ki­ta­bı ise Pir Sul­tan Ab­dal’a iliş­kin ola­rak ya­yın­lan­mış­tı.
Ruh­sa­tî’nin ha­ya­tı­nı, âşık­lık ge­le­ne­ği içe­ri­sin­de­ki ye­ri­ni, ko­nu­la­rı açı­sın­dan şi­ir­le­ri­ni, bu şi­ir­ler­de­ki söz sa­nat­la­rı­nı, dil ve öl­çü özel­lik­le­ri­ni; ila­hi, şat­hi­ye, mer­si­ye, de­me, taş­la­ma, nu­tuk, des­tan, koş­ma, se­mai, var­sa­ğı­la­rı­nı ve Ruh­sa­tî’nin ta­kip­çi­si olan halk ozan­la­rı­nı şi­ir­le­rin­den ör­nek­ler­le in­ce­le­yen 408 say­fa­lık bü­yük boy bu eser, halk ede­bi­ya­tı­nın ya­zı­ya ge­çi­ri­le­rek ko­run­ma­sı ve ge­le­cek ne­sil­le­re ulaş­tı­rıl­ma­sı yo­lun­da önem­li bir hiz­met.
2007 Ni­san’ın­da “Si­vas­lı­la­rın Dü­nü, Bu­gü­nü, Ge­le­ce­ği” alt baş­lık­lı Bi­rin­ci Ulu­sal Si­vas Sem­poz­yu­mu’nda­ki su­num­la­rın der­len­di­ği teb­liğ­ler ki­ta­bıy­sa Si­vas Plat­for­mu Ya­yın­la­rı’nın ilk ki­ta­bı. Üç otu­rum­dan olu­şan sem­poz­yu­mun otu­rum ko­nu­la­rı Si­vas’ın sos­yo-eko­no­mik du­ru­mu, ta­ri­hi, kül­tür ve ede­bi­ya­tı ola­rak be­lir­len­miş. Aka­de­mis­yen, sa­nat­çı ve si­ya­set­çi­le­rin or­tak ça­ba­la­rıy­la yü­rü­tü­len Si­vas Plat­for­mu’nun fa­ali­yet­le­ri, Si­vas’ın kül­tü­rel de­ğer­le­ri­nin ko­run­ma­sı ve ta­nı­tıl­ma­sın­dan baş­ka, fark­lı kül­tür­le­rin bir ara­da ya­şa­ma ko­şul­la­rı­nın iyi­leş­ti­ril­me­si­ne kat­kı sağ­la­ma gi­bi ak­tü­el amaç­lar da ta­şı­yor. / Ayşenur Gönen

Tavsiye Et