Kullanıcı Adı: Şifre    
   
  veya Üye olun | Şifremi unuttum
  Arama / Gelişmiş Arama  
   
Skip Navigation LinksArşiv (July 2007) > Dünya Siyaset > Kaybeden Filistin
Dünya Siyaset
GAZ­ZE ve Ba­tı Şe­ri­a, 1967 yı­lın­da 6 Gün Sa­va­şı’nda İs­ra­il ta­ra­fın­dan iş­gal edi­li­şi­nin 40. yıl­dö­nü­mün­de, Ha­ma­sis­tan ve Fe­tih­land isim­le­riy­le anı­lı­yor. Olan bi­te­ni Fi­lis­tin’in iki kü­çük dev­let­çi­ğe bö­lün­me­si ola­rak oku­yan­lar, Fi­lis­tin’de bir din­ci-la­ik kamp­laş­ma­sı­nın ya­şan­dı­ğın­dan dem vu­ru­yor. Ger­çek­ten iş­gal al­tın­da­ki top­rak­lar­da ya­şa­nan­lar, bir la­ik-din­dar he­sap­laş­ma­sı mı? Yok­sa Fi­lis­tin­li grup­lar ara­sın­da pat­lak ve­ren bir ik­ti­dar mü­ca­de­le­si mi? Ça­tış­ma­lar bir “iç sa­vaş” ola­rak ad­lan­dı­rı­la­bi­lir mi? As­lın­da Gaz­ze’de olan bi­te­ni, 14 se­ne ön­ce baş­la­yan ‘ba­rış’ sü­re­ci­nin kı­sa bir tah­li­li ya­pıl­ma­dan doğ­ru bir şe­kil­de an­lam­lan­dır­mak im­kan­sız gö­rü­nü­yor.
 
Os­lo, Bir Dö­ne­min So­na Er­di­ği Yer!
1993 yı­lın­da İs­ra­il ve FKÖ ara­sın­da im­za­la­nan Os­lo Ba­rış An­laş­ma­sı, ge­nel­lik­le ta­raf­lar ara­sın­da ve özel­lik­le de dün­ya ka­mu­oyun­da uyan­dır­dı­ğı iyim­ser duy­gu­lar ve aşı­la­dı­ğı umut­lar­la anım­sa­nır. Oy­sa bu­gün iş­gal al­tın­da­ki top­rak­lar­da ya­şa­nan kar­ga­şa ve ça­tış­ma­la­rın (iç sa­vaş de­mi­yo­ruz) ne­den­le­ri ir­de­le­nir­ken Os­lo sü­re­ci, ge­ri sa­yı­mı baş­la­tan se­bep ola­rak oku­nur­sa, böl­ge­de ya­şa­nan­la­ra da­ha sağ­lık­lı bir an­lam ve­re­bil­me im­ka­nı do­ğar.
As­lın­da Os­lo An­laş­ma­sı, FKÖ içe­ri­sin­de ve di­ğer grup­lar ara­sın­da an­laş­ma im­za­la­na­na ka­dar üze­rin­de zım­nen uz­laş­ma bu­lu­nan di­re­niş se­çe­ne­ği­nin “ol­maz­sa ol­maz­lı­ğı”na kar­şı çı­kan gö­rüş­le­rin yük­sek ses­le dil­len­di­ril­di­ği bir sü­re­cin de baş­la­ma­sı­na öna­yak ol­du.
Bu sü­reç­te, İs­ra­il’le ya­pı­la­cak ba­rış mü­za­ke­re­le­ri­nin Fi­lis­tin ta­ra­fı­na va­kit ve hak kay­bın­dan baş­ka bir şey ge­tir­me­ye­ce­ği­ni sa­vu­nan ke­sim­ler kar­şı­sın­da, di­re­niş se­çe­ne­ği­nin as­kı­ya alın­ma­sı ge­rek­ti­ği­ni sa­vu­nan çev­re­ler ses­le­ri­ni iyi­den iyi­ye yük­selt­ti. ABD-AB ve İs­ra­il ta­ra­fın­dan da des­tek­le­nen di­re­niş kar­şı­tı cep­he, gün­den gü­ne gü­cü­nü ar­tı­ra­rak Fi­lis­tin yö­ne­ti­min­de ‘de­rin’ et­ki­ye sa­hip bir ko­nu­ma yük­sel­di.
Di­re­niş se­çe­ne­ği­nin dev­re dı­şı bı­ra­kıl­ma­sı­nı yük­sek ses­le dil­len­di­ren çev­re­le­rin, üs­tü­ne üst­lük ki­şi­sel he­sap­lar­la yol­suz­luk ba­ta­ğı­na sap­lan­ma­la­rı, da­ha o an­dan iti­ba­ren Fi­lis­tin top­rak­la­rın­da va­him ge­liş­me­le­rin ya­şa­na­ca­ğı­nın bir gös­ter­ge­siy­di. Yi­ne bu ba­kım­dan Gaz­ze’de ya­şa­nan­lar, bu sü­re­cin ta­li so­nuç­la­rın­dan bi­ri ol­mak­tan öte bir an­lam ta­şı­mı­yor.
Ama­cı­mız, iş­gal al­tın­da­ki top­rak­lar­da olan bi­te­ni kü­çüm­se­mek de­ğil el­bet­te. Son gün­ler­de ya­şa­nan ge­liş­me­le­rin bu sü­re­cin baş­lan­gı­cın­dan iti­ba­ren ön­gö­rü­le­bi­le­cek so­nuç­la­rın­dan bi­ri ol­du­ğu­nun al­tı­nı çiz­mek sa­de­ce.
 
Ha­mas’ın Var­lık Mü­ca­de­le­si
Yö­ne­tim­de sö­zü ge­çen bu kü­çük ama “et­ki­li ve dı­şa­rı­dan des­tek­li” züm­re, Ocak 2006’da ‘ne­zih’ bir se­çim sü­re­ci so­nu­cun­da ba­şa ge­çen Ha­mas ha­re­ke­ti­ni bir tür­lü içi­ne sin­di­re­me­di. El-Fe­tih’in önem­li isim­le­rin­den Mu­ham­med Dah­lan’ın ba­şı­nı çek­ti­ği gru­bun elin­de FKÖ ha­re­ke­ti; bir kur­tu­luş ör­gü­tü ol­mak­tan zi­ya­de, ik­ti­da­rı “iç ve dış” ba­zı mih­rak­la­rın da yar­dı­mıy­la elin­de tut­ma­ya ça­lı­şan bir olu­şu­ma dö­nüş­tü. Fi­lis­tin hal­kı­nın Ara­fat’ın ölü­mü son­ra­sın­da bel bağ­la­dı­ğı yol­suz­luk ve İs­ra­il ile iş­bir­li­ği suç­la­ma­la­rıy­la çal­ka­la­nan yö­ne­ti­ci züm­re­nin ta­hak­kü­mü­ne bir son ver­me­si­ni bek­le­di­ği Dev­let Baş­ka­nı Mah­mud Ab­bas ise, Fi­lis­tin hal­kı­na bü­yük bir ha­yal kı­rık­lı­ğı ya­şat­tı.
Te­miz si­ya­set ve yol­suz­luk­la mü­ca­de­le sö­zü­ ve­ren Ha­mas, bu yö­nüy­le de mev­zu­ba­his kli­ğin çı­kar­la­rı­nı teh­dit edi­yor­du. Ha­mas’ın si­ya­si li­de­ri Ha­lid Me­şal’in “Ope­ras­yon­la­rın el-Fe­tih ha­re­ke­ti­ne yö­ne­lik ol­ma­yıp, ad­la­rı yol­suz­lu­ğa ve iha­ne­te ka­rı­şan azın­lık bir gru­ba kar­şı dü­zen­len­di­ği­ni” be­lirt­me­si de bu açı­dan önem­li.
Gaz­ze’nin düş­me­si, yıl­lar­dır böl­ge­ye hük­me­den, yol­suz­lu­ğa adı bu­laş­mış sa­vaş ağa­la­rı­nın da et­kin­li­ği­nin so­nu an­la­mı­na ge­li­yor. Ha­mas, Gaz­ze ope­ras­yo­nuy­la ken­di­si­ni hü­kü­met­ten uzak­laş­tır­mak is­te­yen ve geç­miş yıl­lar­da ol­du­ğu gi­bi ko­mu­tan ve üye­le­ri­ne her tür­lü bas­kı ve iş­ken­ce­nin önü­nü aça­cak bir sü­re­cin baş­la­ma­sı­nın da önü­ne geç­mek is­ti­yor. Yi­ne Ha­mas’ın, “ül­ke gü­ven­lik bi­rim­le­ri­ni des­tek­le­me” adı al­tın­da ABD ve İs­ra­il ta­ra­fın­dan gön­de­ri­len si­lah­lar­la güç den­ge­si­nin el-Fe­tih le­hi­ne kay­ma­sı­nı içi­ne sin­di­re­me­di­ği de bi­li­ni­yor. Öte yan­dan Ha­mas ha­re­ke­ti, ken­di için­de bir­lik gö­rün­tü­sü ver­se de si­ya­si sü­re­ce dâ­hil ol­ma ka­ra­rı ver­di­ği gün­den iti­ba­ren, bas­kı­lar ve si­ya­si oyun­lar­la yıp­ra­nan iti­ba­rı­nı as­ke­rî ha­re­kat baş­la­ta­rak ye­ni­den ka­zan­ma­ya ça­lış­ma gö­rün­tü­sü de ve­ri­yor.
Ça­tış­ma­la­ra bu bağ­lam­da ba­kıl­dı­ğın­da Fi­lis­tin top­rak­la­rın­da ya­şa­nan üzü­cü olay­la­rın hal­kı da içi­ne çe­ken bir iç sa­vaş, din­dar-la­ik kav­ga­sı ya da bir ik­ti­dar mü­ca­de­le­sin­den çok öte an­lam­lar içer­di­ği an­la­şı­lır. Gaz­ze’de olup bi­ten­ler, hak­la­rı gasp edil­miş Ha­mas ha­re­ke­ti­nin, ABD ve İs­ra­il ile or­tak ha­re­ket eden, halk­tan ko­puk, an­cak ‘güç­lü’ bir olu­şu­ma kar­şı ayak­ta ka­la­bil­me ref­lek­si ola­rak de­ğer­len­di­ril­me­li.
 
İki Baş­lı Hü­kü­met­ten İki Hü­kü­met­li Bir Hal­ka…
Fi­lis­tin Dev­let Baş­ka­nı Mah­mud Ab­bas, Ha­mas kuv­vet­le­ri­nin el-Fe­tih’e bağ­lı gü­ven­lik güç­le­ri­nin ka­rar­ga­hı­nı ele ge­çir­di­ği­ni ilan et­me­si­nin aka­bin­de ulu­sal bir­lik hü­kü­me­ti­ni gö­rev­den al­dı­ğı­nı açık­la­dı. Ola­ğa­nüs­tü bir hü­kü­met oluş­tu­ra­rak ba­şı­na Se­lam Fey­yad’ı ata­yan Ab­bas, özel­lik­le dı­şa­rı­dan ge­len bas­kı­lar so­nu­cun­da ger­çek­leş­tir­di­ği bu ic­ra­at­la Mu­ham­med Dah­lan’ın ta­ra­fı­na bil­fi­il geç­miş ol­du. Dah­lan’la saf tu­tan Ab­bas’ın hü­kü­me­ti gö­rev­den al­ma ka­ra­rı­nın da, oluş­tu­ru­lan ye­ni hü­kü­me­tin de Ha­mas ha­re­ke­ti ta­ra­fın­dan ta­nın­ma­ya­ca­ğı aşi­kâr.
Di­ğer yan­dan, ha­re­ket ko­mu­tan­la­rı­nın ver­di­ği de­meç­ler­de çok açık bir bi­çim­de Ha­mas’ın bu son ça­tış­ma­lar­da var­mak is­te­di­ği so­nu­cun ba­zı­la­rı­nın id­di­a et­ti­ği gi­bi Gaz­ze’yi Ba­tı Şe­ri­a’dan ayı­rıp on­dan ba­ğım­sız bir İs­lam dev­le­ti kur­mak ol­ma­dı­ğı vur­gu­la­nı­yor. Ama­cın, Fi­lis­tin top­rak­la­rın­da di­re­ni­şi boğ­mak üze­ri­ne ku­ru­lu den­ge­le­rin de­ğiş­me­si­ni sağ­la­mak ol­du­ğu­nun al­tı çi­zi­li­yor.
Şim­di asıl so­rul­ma­sı ge­re­ken so­ru, böl­ge­sel ve ulus­la­ra­ra­sı ka­bul gör­me­yen bu dev­let ya da dev­let­çi­ğin ya­şa­ma şan­sı­nın olup ol­ma­dı­ğı, bir de ta­bii bun­dan son­ra ne ola­ca­ğı­dır.
Gaz­ze, ta­ri­hî Fi­lis­tin’in %1’i ka­dar bir ala­na sa­hip. İş­gal edil­miş top­rak­la­rın ise %6’sı­nı oluş­tu­ru­yor. Bu yö­nüy­le Ha­mas için Gaz­ze’yi ele ge­çir­mek pek de faz­la bir an­lam ta­şı­mı­yor. Gaz­ze ay­nı za­man­da İs­ra­il ta­ra­fın­dan hem ka­ra hem de ha­va­dan çe­pe­çev­re ku­şa­tıl­mış. Bu du­rum ise Ha­mas’ın eli­ni ko­lu­nu bağ­lı­yor. İs­ra­il, böl­ge­ye uy­gu­la­dı­ğı am­bar­go­yu da­ha da ağır­laş­tı­ra­ca­ğı­nı ilan et­ti. Bu ne­den­le Ha­mas’ın Gaz­ze’de kar­şı­la­şa­ca­ğı so­run­la­rın ba­şın­da eği­tim, gü­ven­lik, elek­trik, su ve yi­ye­cek gi­bi hal­kın en te­mel ih­ti­yaç­la­rı­nın na­sıl sağ­la­na­ca­ğı ge­li­yor.
ABD-AB-İs­ra­il ve ba­zı Arap ül­ke­le­ri­nin 15 ay­dır Fi­lis­tin hal­kın­dan esir­ge­dik­le­ri yüz mil­yon­lar­ca do­la­rın Ba­tı Şe­ri­a’ya akı­tıl­ma­ya baş­lan­ma­sı, Gaz­ze ile Ba­tı Şe­ri­a ara­sın­da­ki uçu­ru­mu da­ha da de­rin­leş­ti­re­cek. Ha­mas ha­re­ke­ti­nin Ab­bas ta­ra­fın­dan ya­sa dı­şı ilan edil­me­si de, Fi­lis­tin gü­ven­lik güç­le­ri­ne Ha­mas­lı­la­ra yö­ne­lik bir ca­dı avı baş­lat­ma yet­ki­si verecek.
Gö­rü­nen o ki Fi­lis­tin’de nor­mal­leş­me sü­re­ci­ne ge­çiş ve ba­ğım­sız bir Fi­lis­tin dev­le­ti­nin ku­rul­ma­sı ümi­di gi­de­rek ha­yal olu­yor. Olay­la­rı eni­ne bo­yu­na in­ce­le­me şan­sı­na sa­hip ol­ma­yan­la­rın gö­zün­de ise Fi­lis­tin da­va­sı es­ki iti­ba­rı­nı yi­ti­ri­yor.

Paylaş Tavsiye Et