Kullanıcı Adı: Şifre    
   
  veya Üye olun | Şifremi unuttum
  Arama / Gelişmiş Arama  
   
Skip Navigation LinksArşiv (April 2007) > Kapak > Mahir Kaynak'la söyleşi
Kapak
Mahir Kaynak'la söyleşi
Tür­ki­ye’de Cum­hur­baş­kan­lı­ğı ku­ru­mu ne­yi tem­sil edi­yor? Cum­hur­baş­kan­lı­ğı se­çim­le­ri ne­den kri­ze dö­nü­şü­yor?
Tür­ki­ye’de Cum­hur­baş­kan­lı­ğı, ül­ke­mi­zin re­ji­mi­ni ve dün­ya üze­rin­de­ki ko­nu­mu­nu tem­sil et­mek­te­dir. Eğer bu iki ko­nu­da her­han­gi bir de­ği­şik­lik söz ko­nu­su de­ğil­se ve se­çi­len ki­şi sta­tü­ko­yu ana hat­la­rıy­la sür­dü­re­cek­se, se­çim bü­yük bir ça­tış­ma­ya ne­den ol­maz. Tür­ki­ye’nin re­ji­mi ve dün­ya üze­rin­de­ki ko­nu­mu Bi­rin­ci Dün­ya Sa­va­şı’ndan son­ra be­lir­len­miş, İkin­ci Dün­ya Sa­va­şı son­ra­sın­da bu ko­nu­lar­da her­han­gi bir de­ği­şim ön­gö­rül­me­miş­tir. 1960 Dar­be­si’nden son­ra ya­şa­nan ge­ri­lim ise re­jim­den çok, si­ya­si ik­ti­da­rın ki­min elin­de ola­ca­ğıy­la il­gi­li­dir. Bu açı­dan ba­kıl­dı­ğın­da, ge­ri­li­me ne­den olan gü­nü­müz­de­ki mü­ca­de­le­nin ik­ti­dar üze­rin­de mi yok­sa ül­ke­mi­zin ko­nu­mu ve re­ji­mi üze­rin­de mi ya­pıl­dı­ğı­nı ir­de­le­mek ge­re­kir.
Dün­ya­da­ki es­ki den­ge­le­rin ge­çer­siz ha­le gel­di­ği ve ye­ni­si­nin he­nüz ku­rul­ma­dı­ğı göz önü­ne alı­nır­sa bu­gün­kü cum­hur­baş­kan­lı­ğı se­çi­mi­nin özel bir önem ta­şı­dı­ğı an­la­şı­lır. Ye­ni Cum­hur­baş­ka­nı’nın kim­li­ği ül­ke­mi­zin dün­ya­da­ki ye­ri hak­kın­da ilk ipuç­la­rı­nı ve­re­cek­tir. Bu açı­dan se­çi­le­cek ki­şi­nin ide­olo­jik eği­lim­le­rin­den çok, onu des­tek­le­yen gü­cün ni­te­li­ği, han­gi müs­tak­bel güç oda­ğı­na ya­kın ol­du­ğu önem ka­za­nır. Bu açı­dan, es­ki­le­rin­den fark­lı ola­rak, bu se­çim­de ta­raf­lar her­han­gi bir uz­laş­ma­ya ya­naş­ma­ya­cak ve kı­ya­sı­ya bir mü­ca­de­le ola­cak­tır. Eğer böy­le bir ger­gin­lik ya­şan­maz­sa bu, ta­raf­lar­dan bi­ri­nin ke­sin üs­tün­lü­ğü ola­rak yo­rum­lan­ma­lı­dır.
 
Önü­müz­de­ki se­çim­de Cum­hur­baş­ka­nı ola­rak Tay­yip Er­do­ğan ya da AK Par­ti­li bir baş­ka is­min se­çil­me­si ne gi­bi fark­lı so­nuç­lar do­ğu­rur?
Cum­hur­baş­kan­lı­ğı için Sn. Er­do­ğan’ın ya da baş­ka bir AKP’li­nin se­çil­me­si­ni tar­tış­ma­nın yü­zey­sel bir yak­la­şım ol­du­ğu­nu dü­şü­nü­yo­rum. AKP’nin, se­çi­mi ka­zan­ma­sı­na ve ik­ti­dar­da ol­ma­sı­na rağ­men dün­ya­da­ki bu bü­yük de­ği­şim­de ül­ke­mi­zin ye­ri­ni be­lir­le­me gü­cü­ne sa­hip ol­du­ğu söy­le­ne­mez. Bu be­lir­le­me dün­ya öl­çe­ğin­de ola­cak­tır ve böy­le ol­ma­sı­nın anor­mal bir ya­nı yok­tur. Dün­ya üze­rin­de­ki den­ge­ler tüm güç­le­rin ka­tı­lı­mıy­la be­lir­le­nir ve on­dan son­ra be­lir­le­nen sta­tü­ko için­de her­kes ken­di yo­lun­da gi­der. An­cak şu an­da be­lir­len­miş bir sta­tü­ko yok­tur. AKP kü­re­sel­ci po­li­ti­ka­lar iz­le­mek­te­dir ama dün­ya öl­çe­ğin­de bu po­li­ti­ka­nın ge­nel ka­bul gör­dü­ğü ve ge­le­cek­te kü­re­sel­ci güç­le­rin ege­men ola­ca­ğı söy­le­ne­mez. En azın­dan on­la­rın cid­di ra­kip­le­ri var­dır ve gi­de­rek ağır­lık­la­rı­nın art­tı­ğı gö­rül­mek­te­dir. Ye­ni Cum­hur­baş­ka­nı­mız eğer ge­le­cek­te ege­men ola­cak gö­rü­şü tem­sil eder­se ya­pı­la­cak se­çim is­tik­rar ge­ti­rir; ak­si hal­de ça­tış­ma, se­çi­me rağ­men de­vam eder.
 
Er­do­ğan’ın cum­hur­baş­kan­lı­ğı­na ta­raf­tar ya da kar­şı olan­lar kim­ler? Ne­den ta­raf­tar ya da kar­şı­lar?
Bu açı­dan ba­kı­lır­sa ta­raf­la­rı ül­ke için­de­ki si­ya­sal eği­lim­ler ola­rak gör­mek doğ­ru ol­maz. Ye­ni Cum­hur­baş­ka­nı’nı sta­tü­ko­nun de­va­mı de­ğil, ye­ri­mi­zin ne ola­ca­ğı­nın bir işa­re­ti ola­rak al­gı­la­mak ge­re­kir. Ya­ni se­çi­le­cek ki­şi­nin sağ­cı ya da sol­cu, eşi tür­ban­lı ya da la­ik ol­ma­sın­dan da­ha önem­li­si, onun dün­ya üze­rin­de ça­tı­şan ta­raf­lar­dan han­gi­si­ni tem­sil et­ti­ği ola­cak­tır. So­run bu­ra­dan kay­nak­lan­mak­ta­dır. Par­ti­ler ola­yı ide­olo­jik ola­rak gör­mek­te ya da ken­di­le­ri­ne ne öl­çü­de ya­rar sağ­la­ya­ca­ğı­nı dü­şün­mek­te­ler. Ba­zı­la­rı “Kim­se önü­ne ge­len bu fır­sa­tı ka­çır­maz” di­ye­rek ola­yı ki­şi­sel bo­yu­ta in­dir­ge­mek­te­dir. Bu dü­şün­ce­ler yer­le­şik den­ge­ler için­de an­lam­lı ola­bi­lir ama ye­ni den­ge­ler ku­ru­lur­ken cid­di so­run­lar ya­ra­tır. Ay­rı­ca Tür­ki­ye’de tav­rı­mı­zı be­lir­le­ye­cek sim­ge bir isim bu­lun­ma­sı da son de­re­ce zor­dur. Bu tip du­rum­lar­da se­çi­le­cek ki­şi­den çok, onu des­tek­le­yen­ler önem ka­za­nır ve böy­le­ce biz tav­rı­mı­zı be­lir­le­miş ol­ma­yız, ne ola­ca­ğı­mı­za on­lar ka­rar ver­miş olur.
 
Önü­müz­de­ki cum­hur­baş­kan­lı­ğı se­çi­mi için be­lir­le­nen isim ko­nu­sun­da bir ön­gö­rü­nüz var mı? Si­zin cum­hur­baş­ka­nı ada­yı­nız kim?
Cum­hur­baş­ka­nı ada­yı ola­rak bir ki­şi­yi işa­ret et­mem zor, ama ni­te­lik­le­ri­ni ta­nım­la­ya­bi­li­rim. Dün­ya­da kü­re­sel­ci eği­li­min ga­lip ge­le­ce­ği­ni dü­şün­me­di­ğim için bu eği­li­mi yan­sı­tan bir ki­şi­nin se­çil­me­si yan­lış olur. Tür­ki­ye’yi böl­ge­sel bir güç ola­rak gö­ren ve ABD ile Rus­ya ara­sın­da ku­ru­la­ca­ğı­nı dü­şün­dü­ğüm ye­ni den­ge mo­de­li­ne uy­gun bir dün­ya gö­rü­şü olan bir ki­şi­nin se­çil­me­si bu ko­nu­da­ki tüm so­run­la­rı çö­zer ve ger­gin­lik bi­ter.

Paylaş Tavsiye Et